Od kilku lat systematycznie wzrasta liczba Polaków spędzających wakacje poza granicami kraju. Najpopularniejsze kierunki to niezmiennie Turcja, Grecja, Chorwacja, Hiszpania i Północna Afryka - Egipt, Tunezja. Coraz chętniej wyjeżdżamy do krajów egzotycznych i tropikalnych takich jak Indie, Kambodża, Wietnam, Kenia. Niezależnie od regionu, do którego zamierzamy się wybrać nie możemy bagatelizować panujących tam zagrożeń zdrowotnych.

Pamiętajmy, że wyjeżdżając zagranicę spotkamy się z innymi chorobami i zagrożeniami zdrowotnymi niż w naszym kraju. Standardy opieki medycznej w różnych częściach świata dość często odbiegają od norm europejskich. Dlatego oprócz zachowania odpowiedniej higieny i środków ostrożności na miejscu, ważne jest wykonanie zalecanych szczepień przed podróżą. Powinniśmy w tym celu odwiedzić najbliższą placówkę - centrum medycyny podróży. Najlepiej wizytę taką zaplanować na około 6-8 tygodni przed wyjazdem. Ale nawet jeśli pozostało nam mniej czasu warto skorzystać z konsultacji w poradni medycyny podróży. 

EGIPT

Od kilku lat najpopularniejszym wakacyjnym kierunkiem wybieranym przez Polaków jest Egipt. Wyjątkowo atrakcyjne ceny oraz gwarancja świetnej pogody przyciąga co roku do Egiptu tysiące naszych rodaków. Lato jest bardzo gorące i trwa od maja do października.

W lecie temperatura niejednokrotnie przekracza 35 stopni w cieniu. Jednak najczęściej wszystkie pomieszczenia (pokoje, restauracje, kluby, sale gimnastyczne) w kompleksach hotelowych są klimatyzowane a duże baseny i udogodnienia na plażach ułatwiają korzystanie z różnych formy wypoczynku.

Najpopularniejszą atrakcją są oczywiście słynne piramidy i Sfinks będące symbolami Egiptu. Aby uniknąć przykrych chorób i móc w pełni cieszyć się urlopem trzeba mieć świadomość istniejących zagrożeń i przestrzegać podstawowych norm higieniczno-sanitarnych. 

ZAGROŻENIA DLA ZDROWIA

• Biegunka podróżnych (tutaj zwana Klątwą faraona) - zetknięcie z lokalnymi bakteriami oraz odmienna flora bakteryjna przewodu pokarmowego Europejczyków sprawia, że najczęstszymi problemami w Egipcie są dla nich dolegliwości żołądkowo-jelitowe.
• Udary i poparzenia słoneczne - wywołane silnym nasłonecznieniem i wysoką temperaturą
• Wścieklizna - jest poważnym problemem w Egipcie. Trzeba zachować szczególną ostrożność i nie zbliżać się do bezpańskich zwierząt.
• Ukąszenia owadów, zwłaszcza na obszarach wilgotnych, jak np. Delta Nilu, na polach lub w oazach.
• Inne groźne, ale stosunkowo rzadko występujące choroby:
     • Denga,
     • Gruźlica,
     • Wirusowe zapalenie wątroby typu B i C, Fascjoloza,
     • Leiszmaniozy,
     • Filariozy,
     • Schistomatoza

PRZYGOTOWANIA DO WYJAZDU

Przed wyjazdem do Egiptu nie musimy wykonywać szczepień obowiązkowych. Warto jednak dla własnego bezpieczeństwa wykonać szczepienia zalecane przed podróżą do tego kraju, aby zapobiec groźnym chorobom.

Szczególnego przygotowania wymagają zwłaszcza wycieczki – rejsy po Nilu, gdzie ze względu na zamknięty obieg wody należy bezwzględnie zaszczepić się przeciwko chorobom przenoszonym drogą pokarmową (wzw A, dur brzuszny).


GRECJA

Grecja uznana za kolebkę cywilizacji przyciąga turystów niezliczoną ilością zabytków, różnorodnością krajobrazów, znakomitą kuchnią i pięknymi plażami. W 2014 Grecja uzyskała pozycję lidera wakacyjnych wycieczek, ze względu na niestabilną sytuacją polityczną w Egipcie. Grecja jest bezpiecznym krajem z obsługą medyczną na wysokim poziomie. 

ZAGROŻENIA DLA ZDROWIA 

• Udar i poparzenia słoneczne - wywołane silnym napromieniowaniem i wysoką temperaturą, zwłaszcza w okresie letnim
• Ukąszenia i ugryzienia zwierząt morskich i stawonogów (meduzy, jeżowce, karmazyny, płaszczki, mureny, pająki, skorpiony) 
• Inne choroby:
     • Kleszczowe zapalenie mózgu, 
     • Leiszmaniozy,

PRZYGOTOWANIA DO WYJAZDU

Przed wyjazdem warto zaopatrzyć się w Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (dostępna w oddziałach NFZ), dzięki której można bez przeszkód korzystać z publicznej służby zdrowia na terenie Grecji. Przy wjeździe do Grecji niewymagane są żadne szczepienia. Zaleca się jednak wykonanie następujących szczepień:

HISZPANIA

Hiszpania przez cały rok gości miliony turystów. Piękna pogoda, bogata historia, wspaniała kuchnia, zróżnicowany krajobraz pochłania nas bez reszty. Kraj jest przyjazny turystom, a medycyna stoi na dobrym poziomie.

ZAGROŻENIA DLA ZDROWIA

• Oparzenia słoneczne, udar cieplny,
• Zatrucia pokarmowe,
• Ukąszenia i ugryzienia zwierząt morskich, stawonogów, owadów,
• Inne choroby: 
     • Leiszmanioza skórna

PRZYGOTOWANIA DO WYJAZDU

Przed wyjazdem do Hiszpanii warto wyrobić Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego, która upoważni nas do korzystania z podstawowej opieki medycznej. Mimo, że w Hiszpanii nie ma zagrożeń sanitarno- epidemiologicznych i w związku z tym szczepienia nie są obowiązkowe zaleca się wykonanie szczepień:


TURCJA

Wakacyjne wyjazdy Polaków do Turcji znajdują się co roku w ścisłej czołówce. Fantastyczna pogoda, rozbudowana infrastruktura hotelowa oraz zapierające dech w piersiach krajobrazy przyciągają miliony turystów z całego świata. Położona na dwóch kontynentach Turcja urzeka gościnnością, cudami natury, bogatą historią i pełnią kulturowych kontrastów.

Większość ludzi nie zdaje sobie sprawy jak silne jest promieniowanie słoneczne w tym regionie, co zazwyczaj prowadzi do poparzeń słonecznych i udarów. Zachowajmy zatem zdrowy rozsądek podczas opalania. 

ZAGROŻENIA DLA ZDROWIA

• Udar cieplny i oparzenia słoneczne,
• Malaria: od marca do końca listopada istnieje zagrożenie w regionie Cukurova/ Amikova i od połowy marca do połowy października w południowo - wschodniej Anatolii.
• Biegunka podróżnych - istnieje duże ryzyko pojawienia się tej choroby.
• WZW A, E, robaczyce - choroby przenoszone droga pokarmową.
• Inne choroby:
     • Leiszmanioza,
     • Poliomielitis,
     • Echinokokoza,
     • Gorączka zachodniego Nilu

PRZYGOTOWANIA DO WYJAZDU

Nie ma obowiązku szczepień przed wyjazdem do Turcji. Warto się jednak do takiego wyjazdu odpowiednio przygotować i zadbać o następujące szczepienia:

INDIE

Indie to piękne i majestatyczne miejsce przyciągające turystów z całego świata niepowtarzalnym klimatem i różnorodnością atrakcji. Ogrom kraju, różnorodność kulturowa, przyrodnicza i religijna powoduje, że państwo to jest tak fascynujące. Ze względu na realne zagrożenia chorobowe wizyta w tym egzotycznym miejscu wymaga uzupełnienia swojej karty szczepień, a także zapoznania się z profilaktyką malarii i biegunki podróżnych.

ZAGROŻENIA DLA ZDROWIA 

• Biegunki i zatrucia pokarmowe - wysokie ryzyko wystąpienia.
• Giardioza, ameboza, cholera, biegunki bakteryjne, robaczyce, WZW A, E. - choroby są przenoszone drogą pokarmową.
• Malaria - ryzyko zarażenia na obszarze całego kraju. Mniejsze ryzyko zarażenia w porze suchej. Malaria występuje na obszarach poniżej 2000 m n.p.m., także w dużych miastach. Z uwagi na fakt, że co jakiś czas następuje wybuch ognisk chorób zakaźnych, przed wyruszeniem w podróż należy zapoznać się z aktualną sytuacją epidemiologiczną.
• Inne choroby:
     • Wścieklizna,
     • Chikungunya,
     • Japońskie zapalenie mózgu,
     • Laptospiroza,
     • Denga,
     • Schistozomoza,
     • Leiszmanioza skórna i trzewna

PRZYGOTOWANIA DO WYJAZDU

W Indiach opieka medyczna jest z reguły dobrze dostępna, ale nie odpowiada na ogół standardom europejskim. Od osób, które planują ponad roczny pobyt w Indiach wymaga się wykonania testu na obecność wirusa HIV. Konieczna jest profilaktyka przeciwmalaryczna. Zaleca się wykonać następujące szczepienia:

TAJLANDIA

Tajlandia przyciąga miłośników tajskiej kuchni, przepięknych świątyń, tropikalnej przyrody, a także korzystnymi cenami. Miejscowi są zawsze uśmiechnięci, pomocni i przyjaźnie nastawieni do turystów. Jest to kraj pełen egzotyki, w którym każdy znajdzie coś dla siebie. Wyjazd do strefy tropikalnej wiąże się z ryzykiem dla zdrowia, dlatego zawsze przed tego typu wyjazdem należy się odpowiednio przygotować.

ZAGROŻENIA DLA ZDROWIA

• Udar, poparzenia słoneczne - zagrożenia związane z nadmiernym przebywaniem na słońcu,
• Biegunka podróżnych - problemy żołądkowe i biegunki,
• Malaria - istnieje ryzyko zarażenia, zwłaszcza na terenach zalesionych, słabo zurbanizowanych,
• Ukąszenia przez pająki i węże,
• Giarioza, cholera, robaczyce, WZW A, E - choroby są przenoszone droga pokarmową,
• Inne choroby:
     • Gorączki krwotoczne w tym Denga,
     • Japońskie zapalenie mózgu,
     • Leptospiroza,
     • Filariozy

PRZYGOTOWANIA DO WYJAZDU

W Tajlandii opieka medyczna stoi na stosunkowo wysokim poziomie. Standardowa wizyta lekarska to koszt rzędu 15 - 25 dolarów. Wizyta w szpitalu kosztuje 70 - 170 USD za dobę. Przed wylotem warto skonsultować się z lekarzem medycyny tropikalnej. Zaleca się też wykonanie następujących szczepień:

BRAZYLIA

Brazylia jest pełna kontrastów. Znajdziemy tu wspaniałe plaże, największy las deszczowy na świecie, mieszankę wielu kultur, wspaniałe, nowoczesne miasta współistniejące z biednymi slumsami. Jest to bardzo odległy kraj, w którym często mamy do czynienia z zupełnie innymi problemami zdrowotnymi niż w Polsce. Pamiętajmy więc o istniejących zagrożeniach i odpowiedniej profilaktyce.

ZAGROŻENIA DLA ZDROWIA

• Żółta febra oraz malaria - istnieje ryzyko zakażenia zwłaszcza na terenach obszaru Amazonii,
• Udar i poparzenia słoneczne,
• Ukąszenia przez owady, pająki (szczególnie niebezpiecznym pająkiem jest wałęsak brazylijski), węże.
• Inne choroby:
     • Denga,
     • Onchocerkoza,
     • Schistosomatoza,
     • Trypanosomoza amerykańska (choroba Chagasa),
     • Leiszmaniozy

PRZYGOTOWANIA DO WYJAZDU

Przed wyjazdem warto skonsultować się z lekarzem od chorób zakaźnych. Należy też pamiętać o wykupieniu ubezpieczenia medycznego. Od osób przyjeżdżających z Europy nie wymaga się przedstawienia karty szczepień. Zaleca się jednak wykonać następujące szczepienia:

Wakacje w pełni i dlatego warto pamiętać o kilku zasadach bezpiecznego opalania. Wygrzewanie się na plaży jest przyjemne, ale zbyt długie przebywanie na słońcu może być niebezpieczne. Pamiętaj o kremach z filtrem i kilku innych aspektach.

Opalenizna to reakcja obronna organizmu na nadmiar promieniowania słonecznego. Im mocniejsza opalenizna tym mocniejsza reakcja obronna organizmu. Nie należy przekraczać bezpiecznej granicy, może mieć to bardzo poważne konsekwencje.

Korzystaj ze słońca z umiarem

Słońce poprawia nastrój, pobudza produkcję witaminy D3 i działa antydepresyjnie. Nie ma w nim nic złego, kiedy korzystamy z niego z umiarem i chronimy się odpowiednimi kometkami. Wielogodzinne przebywanie na słońcu ma niekorzystne skutki, nadmierna ekspozycja powoduje rozszerzanie naczyń krwionośnych, zaczerwienienie skóry.  Kolejnym przykrym skutkiem jest przyspieszanie procesu starzenia się skóry.

Bądź czujny

Intensywne słońce powoduje oparzenia słoneczne. Objawiają się one piekącą skórą, stanem zapalnym, a także bolesnymi pęcherzami. To nic przyjemnego, a dodatkowo przy dużym przegrzaniu możesz odczuwać objawy takie jak przy grypie- dreszcze, gorączka, osłabienie. Jest to szczególnie niebezpieczne dla małych dzieci i osób starszych, dlatego należy pilnować, aby nie przebywały one na słońcu przez długi czas.

Udar to jeden z najgorszych wariantów, jaki może się przydarzyć. Najczęściej wynika ze zbyt długiego przebywania na słońcu i niewystarczającej ochrony. Dochodzi do niego po zbyt intensywnym przegrzaniu organizmu, objawia się silnym osłabieniem, uderzeniami ciepła, wymiotami, nudnościami, a nawet zasłabnięciem. Wymaga leczenia, w innym wypadku może prowadzić do nieodwracalnych uszkodzeń organów wewnętrznych.

Chroń skórę i oczy

Przebywając na słońcu wiele godzin zadbaj o odpowiednie nawodnienie, chroń oczy okularami, staraj się nosić kapelusz i koniecznie nakładaj kremy z filtrem. Preparat musi wniknąć w skórę jeszcze przed wyjściem na słońce, więc nie czekaj z nałożeniem filtra aż będziesz na plaży. Wybieraj kosmetyki wodoodporne, jeśli chcesz pływać. Ponawiaj aplikację co 2-3 godziny, w zależności od tego jak wrażliwą masz skórę.

Warto pamiętać, żeby unikać słońca kiedy jest ono najmocniejsze, w godzinach od 11-15 lepiej zostać w domu, szczególnie dotyczy to dzieci, które mają bardzo wrażliwą skórą.

Daria Występek

Od kilku lat prowadzę centrum medycyny podróży.

Zgłaszają się do mnie pacjenci, którzy chcą się zabezpieczyć przed chorobami egzotycznymi.

Porada w naszym Gabinecie nie ogranicza się jedynie do szczepień ochronnych. Obejmuje wszystkie interesujące podróżnika problemy zdrowotne, z którymi może się spotkać w czasie swojej podróży oraz krótko po niej.

Dla udzielenia pełnej porady muszę znać wiele szczegółów planowanego wyjazdu dlatego konieczna jest osobista rozmowa z pacjentem. Najważniejsze jest oczywiście, dokąd podróż się odbywa, ale także jakiego będzie rodzaju, czy planowany jest pobyt w hotelu czy wędrówka bezdrożami, jak długo ma trwać, jakimi środkami komunikacji, czy należy brać pod uwagę specjalnego rodzaju narażenia (nurkowanie, zwierzęta, itp.), czy Pacjent jest zdrowy, czy obciążony chorobami przewlekłymi, w jakim jest wieku, czy ma doświadczenie – każda informacja jest ważna i pozwala lepiej przewidzieć możliwe zagrożenia.

Szczepienia ochronne stanowią ważny element profilaktyki, ponieważ mogą uchronić nas przed zachorowaniem na choroby śmiertelne lub poważnie zagrażające naszemu zdrowiu. W trakcie wizyty Pacjent dowiaduje się, które szczepienia są obowiązkowe, a które zalecane w jego konkretnym przypadku. Omawiamy także drogę przenoszenia chorób oraz w jaki sposób dochodzi do zarażenia i jakie są możliwości leczenia, tak aby Pacjent mógł świadomie podjąć decyzję o zaszczepieniu się oraz znał ryzyko wiążące się z rezygnacją z określonego szczepienia. 

Pragnę podkreślić, że szczepienie (czasem 2 lub 3 dawki w z góry określonej sekwencji czasu) zabezpiecza nas na wiele lat. Przed kolejną podróżą wystarczy dokonać „przeglądu” książeczki szczepień.
 Czy nowy cel podróży wymaga nowych szczepień? Czy należy podać dawkę przypominającą? Dawki przypominające dla różnych chorób podawane są po 3, 5 lub 10 latach, a czasem nie są wymagane. Czyli jedno szczepienie chroni nas przez wiele lat.

Innym, istotnym elementem omawianym w Gabinecie jest profilaktyka przeciwmalaryczna. Pacjenci otrzymują ode mnie recepty na zalecane leki oraz informacje, jak najlepiej unikać zagrożenia.

Przy każdej wizycie omawiam także skład apteczki dopasowany do konkretnego wyjazdu, czasu jego trwania oraz liczby osób podróżujących. Staram się przewidzieć możliwe „przygody zdrowotne” moich Pacjentów i przygotować ich do podjęcia odpowiedniego działania.

W moim Gabinecie Medycyny Podróży pojawiają się nie tylko turyści.

Często spotykam osoby wyjeżdżające zawodowo - do pracy, na kontrakty, na praktyki, na staże, które potrzebują porady i ustalenia właściwej profilaktyki. Zdarza się również, że muszą spełnić wymagania określone przez pracodawcę lub organizatora. Pomagam im w skompletowaniu określonych badań (np. potwierdzenia braku zakażenia gruźlicą), a także w dokonaniu wymaganych szczepień.

Swoją wiedzą i profesjonalnym przygotowaniem staram się służyć Pacjentom tak, aby w czasie swoich wielkich przygód uniknęli problemów zdrowotnych lub potrafili stawić im samodzielnie czoła. 

lek. med. Małgorzata Wawer-Zahuta