Od kilku lat prowadzę centrum medycyny podróży.

Zgłaszają się do mnie pacjenci, którzy chcą się zabezpieczyć przed chorobami egzotycznymi.

Porada w naszym Gabinecie nie ogranicza się jedynie do szczepień ochronnych. Obejmuje wszystkie interesujące podróżnika problemy zdrowotne, z którymi może się spotkać w czasie swojej podróży oraz krótko po niej.

Dla udzielenia pełnej porady muszę znać wiele szczegółów planowanego wyjazdu dlatego konieczna jest osobista rozmowa z pacjentem. Najważniejsze jest oczywiście, dokąd podróż się odbywa, ale także jakiego będzie rodzaju, czy planowany jest pobyt w hotelu czy wędrówka bezdrożami, jak długo ma trwać, jakimi środkami komunikacji, czy należy brać pod uwagę specjalnego rodzaju narażenia (nurkowanie, zwierzęta, itp.), czy Pacjent jest zdrowy, czy obciążony chorobami przewlekłymi, w jakim jest wieku, czy ma doświadczenie – każda informacja jest ważna i pozwala lepiej przewidzieć możliwe zagrożenia.

Szczepienia ochronne stanowią ważny element profilaktyki, ponieważ mogą uchronić nas przed zachorowaniem na choroby śmiertelne lub poważnie zagrażające naszemu zdrowiu. W trakcie wizyty Pacjent dowiaduje się, które szczepienia są obowiązkowe, a które zalecane w jego konkretnym przypadku. Omawiamy także drogę przenoszenia chorób oraz w jaki sposób dochodzi do zarażenia i jakie są możliwości leczenia, tak aby Pacjent mógł świadomie podjąć decyzję o zaszczepieniu się oraz znał ryzyko wiążące się z rezygnacją z określonego szczepienia. 

Pragnę podkreślić, że szczepienie (czasem 2 lub 3 dawki w z góry określonej sekwencji czasu) zabezpiecza nas na wiele lat. Przed kolejną podróżą wystarczy dokonać „przeglądu” książeczki szczepień.
 Czy nowy cel podróży wymaga nowych szczepień? Czy należy podać dawkę przypominającą? Dawki przypominające dla różnych chorób podawane są po 3, 5 lub 10 latach, a czasem nie są wymagane. Czyli jedno szczepienie chroni nas przez wiele lat.

Innym, istotnym elementem omawianym w Gabinecie jest profilaktyka przeciwmalaryczna. Pacjenci otrzymują ode mnie recepty na zalecane leki oraz informacje, jak najlepiej unikać zagrożenia.

Przy każdej wizycie omawiam także skład apteczki dopasowany do konkretnego wyjazdu, czasu jego trwania oraz liczby osób podróżujących. Staram się przewidzieć możliwe „przygody zdrowotne” moich Pacjentów i przygotować ich do podjęcia odpowiedniego działania.

W moim Gabinecie Medycyny Podróży pojawiają się nie tylko turyści.

Często spotykam osoby wyjeżdżające zawodowo - do pracy, na kontrakty, na praktyki, na staże, które potrzebują porady i ustalenia właściwej profilaktyki. Zdarza się również, że muszą spełnić wymagania określone przez pracodawcę lub organizatora. Pomagam im w skompletowaniu określonych badań (np. potwierdzenia braku zakażenia gruźlicą), a także w dokonaniu wymaganych szczepień.

Swoją wiedzą i profesjonalnym przygotowaniem staram się służyć Pacjentom tak, aby w czasie swoich wielkich przygód uniknęli problemów zdrowotnych lub potrafili stawić im samodzielnie czoła. 

lek. med. Małgorzata Wawer-Zahuta

ŻÓŁTA FEBRA

Żółta febra jest chorobą szczególnie niebezpieczną, która w skrajnych przypadkach może zakończyć się śmiercią. Wirus żółtej febry przenoszony jest przez komary.

Objawy: gorączka, bóle głowy, dreszcze, nudności, osłabienie, zażółcenie skóry i zaczerwienienie spojówek. Wśród ciężkich powikłań wymienia się uszkodzenie wątroby i nerek oraz krwawienia z przewodu pokarmowego (gorączka krwotoczna).

Choroba występuje w szerokim obszarze okołorównikowym w Afryce oraz w północnej i centralnej części Ameryki Południowej. 

Występowanie na świecie:

DENGA

Choroba zakaźna wywołana przez wirusa dengi. Wektorem zakaźnym jest komar. Choroba nie przenosi się z człowieka na człowieka. Występuje na terenach Azji Południowo-Wschodniej, Afryki Subsaharyjskiej, Ameryki Środkowej i Południowej oraz na wyspach Oceanii.

W większości przypadków (80%) chorzy zainfekowani wirusem nie wykazują żadnych objawów. Najczęstszymi objawami są gorączka, ból głowy, osłabienie oraz silny ból mięśni i stawów. U 50% chorych stwierdza się wysypkę. Może także wystąpić zapalenie spojówek lub gardła oraz dolegliwości żołądkowo-jelitowe.

U niektórych chorych dochodzi do rozwoju postaci krwotocznej bądź wstrząsu. Objawy zaburzeń krzepnięcia u pacjentów z dengą obejmują wybroczyny na skórze oraz krwawienia z błon śluzowych (nosa, jamy ustnej lub dróg rodnych) i przewodu pokarmowego. Te groźne dla życia zaburzenia pojawiają się najczęściej po kilku dniach choroby, już po ustąpieniu gorączki.
 

Występowanie na świecie:

BŁONICA

Błonica jest ostrą chorobą zakaźną wywołaną przez bakterię maczugowca błonicy. Atakuje błony śluzowe, skórę, oczy, nos, narządy płciowe. Nieleczona może prowadzić do niewydolności dróg oddechowych i śmierci. Błonica występuje na całym świecie, lecz znacznie mniej przypadków notuje się w krajach o wysokim statusie ekonomicznym ze względu na ogólnodostępne szczepienia.

Profilaktyka:
Obowiązek szczepienia do 19 roku życia w Polsce. Czas utrzymywania się odporności to 10 lat.
 

Występowanie na świecie:

TĘŻEC

Tężec to choroba zakaźna ludzi i zwierząt, ale niezaraźliwa. Do infekcji u ludzi dochodzi w wyniku kontaktu skaleczonej skóry z zakażoną ziemią. Choroba występuje na całym świecie lecz prawdziwy problem stanowi w krajach Trzeciego Świata, zwłaszcza w Azji i Afryce.

Objawy: sztywność i bolesne skurcze mięśni, na początku mięśni żuchwy, a w późniejszym etapie innych mięśni szkieletowych, wygięcie ciała w łuk. W ciężkich przypadkach choroba może prowadzić do niewydolności oddechowej. Mimo podjęcia leczenia około 30% przypadków kończy się śmiercią chorego.

Najlepszą profilaktyką są szczepienia ochronne.
 

Występowanie na świecie:

MALARIA

Malaria występuje w ponad stu krajach, w których zamieszkuje 3,5 miliarda ludzi. Wywołana jest przez pasożyty zarodźca, którego żywicielem pośrednim są komary. Do zakażenia dochodzi przez ukąszenie zarażonego zarodźcem komara.

Jest to najczęściej występująca choroba zakaźna na świecie, na którą co roku zapada ponad 220 mln osób, a 1-3 mln umiera. Pierwszymi symptomami są dreszcze i wysoka, nawracająca gorączka, nudności, wymioty, bóle mięśniowe i bóle gałek ocznych. W ciężkich przypadkach dochodzi do uszkodzenia narządów wewnętrznych i śpiączki.

Często malaria ujawnia się nawet po kilku miesiącach od ukąszenia komara. W przypadku podejrzenia malarii należy jak najszybciej udać się do ośrodka medycyny tropikalnej. Profilaktyka obejmuje przyjmowanie preparatów działających przeciwko zarodźcom malarii oraz ochronę przed komarami.
 

Występowanie na świecie:

GORĄCZKA ZACHODNIEGO NILU

Gorączka zachodniego Nilu występuje głównie w Afryce, ale rozprzestrzeniła się też w Europie, Australii, a od 1999 roku także w Ameryce Północnej. Do zakażenia dochodzi przez ugryzienie komara.

Objawami w postaci lekkiej są to gorączka ból głowy, bóle mięśni. W cięższych przypadkach są to nudności, wymioty, zaburzenia chodzenia, koordynacji, trudności w połykaniu, zaburzenia świadomości, śpiączka. Od 10 do 20% ciężkich przypadków kończy się zgonem. Stosuje się leczenie objawowe, nie opracowano skutecznej szczepionki.
 

Występowanie na świecie:

JAPOŃSKIE ZAPALENIE MÓZGU 

Jest to choroba zakaźna, której źródłem zakażenia są komary z rodzaju Culex i Aedes. Występuje na Dalekim Wschodzie, w Azji Południowo-Wschodniej, w Indiach, na Sri Lance, w Pakistanie, Nepalu, Papui Nowej Gwinei.

W większości przypadków choroba przybiera łagodną formę, a objawami są gorączka, bóle głowy, problemy żołądkowe. U około 1% zakażonych japońskie zapalenie mózgu przybiera ostrą postać (zapalenie mózgu, zaburzenia świadomości, niedowład). Powikłania po chorobie mogą być naprawdę ciężkie: parkinsonizm, osłabienie siły mięśniowej, zaburzenia psychiczne.

Profilaktyka obejmuje szczepienia ochronne.
 

Występowanie na świecie:

LEISZMANIOZY 

Leiszmaniozy należą do chorób pasożytniczych przenoszonych na człowieka przez samice krwiopijnych muchówek. Na terenach, na których wystepują mieszka 350 mln osób. Choroba występuje pod trzema postaciami: skórna, trzewna, skórno- śluzówkowa.

Objawy:
• Leiszmanioza skórna: owrzodzenia skóry, martwica tkanek, trudno gojące się rany.
• Leiszmanioza trzewna: gorączka, obecność płynu w jamie otrzewnej, powiększenie objętości śledziony, anemia, szare zabarwienie skóry.
• Leiszmanoza skórno-śluzówkowa: zniekształcenia twarzy, uszkodzenia tkanek miękkich, chrząstek i kości nosa.


Występowanie na świecie:

SCHISTOSOMATOZA

Schistosomatoza jest zaraz obok malarii najpoważniejszą chorobą pasożytniczą na świecie. Choruje na nią około 200 mln ludzi. Występuje głównie w Afryce, ale także na wschodnich wybrzeżach Ameryki Południowej, Azji Południowo-Wchodniej oraz na bliskim Wschodzie.

Chorobę wywołuje pięć gatunków przywr z rodzaju schistosoma. Do zakażenia dochodzi podczas kąpieli w zanieczyszczonej wodzie. Objawy to: ból brzucha, kaszel, biegunka, gorączka, świąd i wysypka grudkowa, obrzęk twarzy, powiększenie wątroby i śledziony. Profilaktyka obejmuje unikanie kąpieli w wodach słodkich oraz niszczenie żywicieli pośrednich - ślimaków.
 

Występowanie na świecie:

FILARIOZY

Filariozy to choroby przewlekłe wywołane przez nicienie, a wektorami zakażenia są bąki, komary, meszki. Dzielimy je na filariozy limfatyczne i skórne. Występują na terenach Wschodniej Afryki i Azji. Rejony te zamieszkuje 1,1 mld ludzi. Zdarzają się przypadki nie dające żadnych objawów.

Symptomami tej choroby są: ból głowy, pokrzywka, zapalenie naczyń chłonnych, słoniowacizna kończyn dolnych i górnych, obrzęk węzłów chłonnych. Aby zapobiegać zagrożeniu należy stosować replementy, a także odzież która uchroni nas przed ukąszeniami owadów.
 

Występowanie na świecie:

CHOLERA

Choroba przewodu pokarmowego wywołana przez przecinkowiec cholery. Do zakażenia dochodzi podczas spożycia skażonej wody lub pokarmu, rzadziej przez bezpośredni kontakt z chorym. Na terenach zagrożonych cholerą mieszka około 1,4 mld ludzi.

Choroba może okazać się śmiertelna (około 1% przypadków w przypadku prawidłowego leczenia oraz nawet 50% przypadków nieleczonych).

Objawy: biegunka bez bólów brzucha, wymioty, odbarwione stolce o mdłej woni, zmarszczenie skóry, zmiana głosu, drżenie mięśni, zapadnięcie oczu i wyostrzenie rysów twarzy.

Profilaktyka: doustne szczepienia, restrykcyjne przestrzeganie zasad higieny w rejonach zagrożonych: częste mycie rąk oraz działanie w myśl zasady ugotuj, obierz lub zapomnij o zjedzeniu.
 

Występowanie na świecie:

WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU A

WZW A jest to jedna z najczęściej notowanych chorób zakaźnych. Rejon występowania to Afryka, Azja, Ameryka Środkowa i Południowa. Do zarażenia dochodzi głównie podczas spożycia zanieczyszczonej wody lub pokarmów.

WZW A daje następujące powikłania: zżółknienie skóry i oczu, bóle brzucha, mięśni i stawów, gorączka, świąd skóry, ciemny mocz. Aby zapobiec WZW A należy dokładnie myć owoce i warzywa, pić wodę butelkowaną. Zaleca się także szczepienia ochronne.
 

Występowanie na świecie:

WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU B

WZW B to ciężka, przewlekła choroba wywołana przez wirus HBV. Do zakażenia najczęściej dochodzi przez kontakty seksualne z osobą zarażoną lub podawanie dożylne narkotyków za pomocą tej samej igły. Występuje na całym świecie.

Okres wylęgania to średnio 60 - 90 dni. WZW B daje następujące objawy: brak apetytu, nudności, wymioty, ciemny mocz, żółtaczka, bóle stawów. Najskuteczniejszą formą profilaktyki jest szczepionka. Należy też unikać przypadkowych kontaktów seksualnych bez zabezpieczenia.
 

Występowanie na świecie:

DUR BRZUSZNY

Ostra choroba zakaźna, którą wywołują bakterie salmonelli. Źródłem zakażenia mogą być brudna woda lub nieumyte owoce lub warzywa. Występuje na całym świecie lecz największe ryzyko notuje się w Azji (Indie, Nepal) oraz Afryce.

Do najczęściej występujących objawów zalicza się: bóle brzucha, gorączkę, różową wysypkę na skórze. Może pojawić się powiększenie śledziony, węzłów chłonnych i zapalenie spojówek. Profilaktyka obejmuje szczepienia ochronne, a także przestrzeganie podstawowych zasad higieny.
 

Występowanie na świecie:

WŚCIEKLIZNA

Wścieklizna jest to wirusowa choroba zakaźna, która może być śmiertelna. Do zarażenia dochodzi w wyniku ugryzienia przez chore zwierzę. Wścieklizna występuje na całym świecie, ale najwięcej przypadków notuje się w Afryce i Płd. Azji za sprawą ugryzień przez psy, koty i małpy. Co roku na wściekliznę umiera około 55 tys. osób.

Nie ma skutecznego leku przeciw wściekliźnie. Można natomiast wykonać szczepienie przedekspozycyjne przed wyjazdem w zagrożony rejon. Pierwsze objawy mogą być widoczne już po 10 dniach. Pojawia się brak czucia w miejscu ugryzienia, osłabienie, nadmierna potliwość.

Z czasem dochodzi do mimowolnych i bolesnych skurczy mięśni, ślinotok, problemy przy przełykaniu, lęk przed wodą, światłowstręt, napady drgawek, trudności w oddychaniu (niewydolność oddechowa jest przyczyną śmierci). Po tygodniu od w.w. objawów pacjent umiera.

Porady:

• unikanie kontaktu z nietoperzami podczas zwiedzania jaskiń 
• unikanie głaskania i dotykania zwierząt
• należy uważać na małpy, które często wskakują na turystów w poszukiwaniu jedzenia
• szczególną uwagę zwrócić na dzieci, które chętnie garną się do zwierząt
 

Występowanie na świecie:

JET LAG

Zespół nagłej zmiany strefy czasowej - jet lag. Jest to udręka dla wielu podróżnych, którzy przelatują przez różne strefy czasowe. Objawy są uzależnione od liczby stref czasowych oraz kierunku podróży. Podróż w kierunku na wschód (kierunek, który skraca dobę) jest gorzej znoszona od podróży w kierunku zachodnim, który wydłuża cykl dobowy.

Oprócz zaburzeń snu może pojawić się złe samopoczucie, brak koncentracji, ból głowy, zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Aby złagodzić objawy należy dobrze wypocząć i wyspać się przed podróżą. Zaleca się odpowiednio nawodnić organizm (powinniśmy zrezygnować z alkoholu i kofeiny ze względu na ich właściwości odwadniające) i spożywać posiłki z wysoką zawartością białka. 

PRZEGRZANIE ORGANIZMU, UDAR CIEPLNY

Dotyka dość często turystów podróżujących w upalne miejsca. Niezachowanie środków ostrożności, nadmierne eksponowanie ciała na promienie słoneczne sprawia, że dochodzi do przegrzania organizmu.

Objawami są: bardzo wysoka gorączka, dreszcze, nudności, wymioty, poparzenia I i II stopnia, sucha, gorąca, pokryta bąblami skóra, zaburzenia psychiczne, utrata przytomności. Jeżeli zauważymy u siebie takie symptomy należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.

Aby uniknąć nieprzyjemności należy wystrzegać się słońca podczas jego największej aktywności w godz. 11 a 15, stosować kremy z ochronnym filtrem UV, nakrycie głowy, regularnie nawadniać organizm. 

ZAKRZEPICA WYWOŁANA PODRÓŻĄ

Jest to groźna choroba, która nieleczona może prowadzić do śmierci. Podczas długich godzin lotu spędzonych w pozycji siedzącej może dojść do powstania zakrzepu. Skrzepy powstałe w żyłach kończyn dolnych mogą zawędrować do płuc tworząc zator.

Jeżeli zauważymy opuchnięcie nóg, bóle łydki podczas zginania, zaczerwienienie skóry powinniśmy zgłosić się do lekarza. Aby zminimalizować ryzyko w dniu wyjazdu należy nawadniać organizm, nie zażywać leków uspokajających ani nasennych, nałożyć luźną odzież.