Okresowe badania kręgosłupa przeprowadzane systematycznie w szkołach coraz częściej wykazują u dzieci obecność wad kręgosłupa. Jedną z nich jest skoliza, jedno lub dwułukowa, która powinna być ona leczona za pomocą ćwiczeń rehabilitacyjnych, masażu leczniczego oraz w miarę potrzeby, terapii manualnej. Obecnie w terapii skrzywień bocznych kręgosłupa stosuje się ćwiczenia asymetryczne, dostosowane do indywidualnych potrzeb dziecka.
Skrzywienie boczne kręgosłupa powstaje najczęściej u dzieci lub, w wieku dojrzewania, u młodzieży, w czasie kiedy dochodzi do szybkiego wzrostu i gwałtownego zwiększenia długości kręgosłupa. Przyczyną skolizy może być niedostateczna aktywność fizyczna i co za tym idzie słabość mięśni stabilizujących kręgosłup. Asymetryczne lub nadmierne obciążanie kręgosłupa poprzez noszenie torby z książkami na jednym ramieniu również zwiększa ryzyko powstania tego schorzenia. W szkołach podstawowych, często dzieci używają plecaków na kółkach, które ciągną za sobą zawsze tą samą ręką, co także może spowodować skrzywienie kręgosłupa. Ciężki, w stosunku do masy dziecka plecak, przy małej masie mięśniowej może przyczynić się do powstania wad posturalnych u dzieci i młodzieży. Również wielogodzinne siedzenie, w pozycji skrzywionej lub niedbałej, podczas zajęć szkolnych obciąża kręgosłup i może doprowadzić do jego odkształcenia. Ważnym czynnikiem powodującym wzrost prawdopodobieństwa powstania skoliozy jest czynnik genetyczny i występowanie zaawansowanych skolioz w rodzinie.
Opisywane schorzenie, jeśli jest nieleczone może prowadzić do poważnych powikłań, które ujawniają się w wieku dorastania i oraz w wieku dorosłym. Skoliozy przeważnie ulegają pogłębieniu w okresie skoku wzrostowego, co może prowadzić do konieczności wykonania zabiegu operacyjnego. Wyżej wymieniona wada zwiększa ryzyko wystąpienia bólu kręgosłupa i mięśni przykręgosłupowych u młodzieży oraz ludzi dorosłych. Zaawansowane schorzenie może także utrudniać właściwą pracę takich narządów jak serce i płuca.
Zapobieganie skoliozie opiera się przede wszystkim na zachęcaniu dziecka do różnorodnej aktywności fizycznej, przy czym należy zwrócić uwagę na to czy jest to aktywność obciążająca symetrycznie obie strony ciała, bowiem np. wieloletnia gra w tenisa ziemnego, podczas której angażowana jest przede wszystkim prawa strona ciała, jeśli nie wprowadzimy ćwiczeń równoważących dla drugiej strony, może doprowadzić, szczególnie w przypadku młodego, rozwijającego się organizmu do powstania skoliozy. Stąd ważne jest aby uważnie dobierać dyscypliny sportu i nie przeciążać dzieci zbyt ciężkim, lub nieprawidłowym, z punktu widzenia rozwoju ich organizmu, treningiem.
Inną ważną rzeczą jest zwrócenie uwagi na nawyki dziecka dotyczące siedzenia i poruszania się. Jeśli ma tendencje do przechylania się na jedną stronę, noszenia torby, plecaka zawsze po tej samej stronie, opierania się zawsze na tej samej ręce należy zwrócić na to uwagę i zachęcić dziecko do zmiany i wyrównania aktywności obu stron ciała.
Obecny system opieki medycznej zapewnia wykrywanie wad postawy u dzieci ponieważ uczniowie są systematycznie badani przez pielęgniarki i higienistki szkolne a w razie podejrzenia wady kręgosłupa, kierowane na szczegółowe badania do internisty i ortopedy. Dzieci i młodzież ze zdiagnozowanymi niewielkimi odchyleniami od normy mogą korzystać z ćwiczeń korekcyjnych, które odbywają się w szkole i są prowadzone przez nauczycieli wychowania fizycznego. Mogą również korzystać z turnusów rehabilitacyjnych organizowanych przez placówki medyczne. Niestety, w przypadku poważniejszych skrzywień ćwiczenia wykorzystywane podczas terapii grupowej dla małych pacjentów są niewystarczające i nie są stanie skorygować wady postawy. Dlatego w przypadku bocznych skrzywień kręgosłupa, w których dochodzi do skrócenia grup mięśniowych po jednej stronie kręgosłupa i wiotkości mięśni po drugiej konieczne jest dokładne przebadanie przez fizjoterapeutę i wprowadzenie ćwiczeń asymetrycznych, które pomogą przywrócić symetryczne napięcie prostowników kręgosłupa i innych mięśni posturalnych. Pomocniczo stosowany jest masaż leczniczy, który przyspiesza powyższy proces, kinesiotaping a także terapia manualna stosowana w przypadku rotacji miednicy lub hipomobilności w obrębie stawów kręgosłupa lub stawów żebrowo- kręgosłupowych. Wadom postawy mogą również towarzyszyć zaburzenia oddychania, na co trzeba również zwrócić uwagę i skorygować.
Należy pamiętać, że im wcześniej zaczniemy terapię tym szybciej uzyskamy pozytywne efekty ćwiczeń. Jednocześnie trzeba podjąć terapię najpóźniej do 18 roku życia, kiedy kręgosłup jest elastyczny, później centra wzrostu ulegają skostnieniu i pełna reedukacja posturalna staje się bardzo trudna, jeśli nie niemożliwa.
Tekst: Urszula Bednarz, fizjoterapeuta
http://gabinetsurya.eu/
Komentarzy: 0