Art

Nadciśnienie tętnicze

28.12.2017
Nadciśnienie tętnicze

Wysokie ciśnienie jest bardzo niebezpieczne dla zdrowia, jednak początkowo może być zupełnie nie odczuwalne, czyli nie dawać żadnych objawów. Dlatego bardzo ważną kwestią jest regularne monitorowanie tego parametru. Można to zrobić samemu za pomocą odpowiedniego urządzenia, czyli ciśnieniomierza, jak też podczas kontrolnej wizyty u lekarza. Normy ciśnienia dla osoby dorosłej wynoszą 120/80 mm Hg, gdzie pierwsza liczba oznacza wartość ciśnienia skurczowego, natomiast druga rozkurczowego. Jeżeli ciśnienie jest wyższe i wynosi powyżej 140/90 mm Hg, wtedy mamy do czynienia z nadciśnieniem, czyli chorobą układu krążenia. Jest ono określane też jako hipertonia i hipertensja.

Wysokie ciśnienie może się utrzymywać stale, jak też objawiać co pewien czas. Nadciśnienie tętnicze to choroba przewlekła i dotykająca bardzo dużą grupę ludzi. Szacuje się, że w Polsce cierpi z jej powodu nawet ok. 15 mln osób. Choroba dotyka już nie tylko osoby starsze, ale też stosunkowo młode. Nadciśnienie w ogromnej większości przypadków pojawia się samoistnie i trudno jest ustalić przyczynę jego wystąpienia. Wielu naukowców zajmujących się tą tematyką uważa za jej podłoże czynniki genetyczne, jak też związane z danym środowiskiem. Nadciśnienie tętnicze może też mieć charakter wtórny. Oznacza, to że schorzenie to objawia się w przypadku zaistnienia innej choroby.  

Klasyfikacja nadciśnienia tętniczego według Europejskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego i Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ESH/ESC)

ciśnienie tabela

Klasyfikacja dotycząca stadium nadciśnienia tętniczego Światowej Organizacji Zdrowia (WHO):

  • Pierwsze stadium - dotyczy takiego etapu choroby, podczas którego nie nastąpiły żadne zmiany w narządach, a także nie odnotowano powikłań i stanów przewlekłych.
  • Drugie stadium - to etap, gdzie nadciśnienie tętnicze spowodowało przerost lewej komory serca lub uszkodzenia w siatkówce oka w przebiegu cukrzycy (dotyczy I lub II stopnia zaawansowania schorzenia), jak też występowaniem białka w moczu.
  • Trzecie stadium - to etap, w którym nadciśnienie tętnicze przyczyniło się do tzw. lewokomorowej niewydolności serca, jak również niewydolności nerek. Może także wystąpić uszkodzenie mózgu, czy też siatkówki oka, czyli retinopatia w stopniu III albo IV.

Nadciśnienie tętnicze - objawy

Przez bardzo długi czas nadciśnienie tętnicze może nie dawać żadnych widocznych i odczuwalnych symptomów występowania. Dlatego ważną kwestią jest, aby systematycznie   badać jego poziom. Warto też zwracać uwagę na to jak zachowuje się nasz organizm. O tym, że mamy podwyższone ciśnienie może świadczyć uczucie ciągłego zmęczenia. Nawet regeneracja i relaks nie przynoszą ulgi i przypływu energii. Mimo zmęczenia chory wykazuje trudności w zasypianiu. Częste tępe bóle głowy i jej zawroty, a do tego uczucie sztywnienia w okolicach karku też powinny wzbudzić w nas niepokój.

Objawami nadciśnienia są także sporadyczne i nagłe krwotoki z nosa oraz bóle w okolicach klatki piersiowej. Mogą też występować łomotania serca wraz z uczuciem jego ucisku.  Czasami zdarzają się także duszności w formie napadów. Mają one miejsce zwłaszcza po wzmożonym wysiłku fizycznym, ale także przy silnym wzburzeniu. Chory jest coraz częściej bardzo pobudzony, rozdrażniony, agresywny i nerwowy. Pacjent w pewnym momencie może skarżyć się na problemy ze wzrokiem, czyli nieostre widzenie, a także nadmierną potliwość. Czasami dana osoba czuje jakby fale gorąca i wypieki na policzkach.

Nadciśnienie tętnicze - przyczyny

Przyczyny wystąpienia zaburzeń związanych z ciśnieniem tętniczym zależą od jego rodzaju.  

Przyczyny powstania nadciśnienia pierwotnego.

W tym przypadku nadciśnienia trudno jest jednoznacznie określić konkretną przyczynę, która wywołała schorzenie. Jego wykrycie jest zazwyczaj przypadkowe. Najbardziej prawdopodobnymi czynnikami choroby są uwarunkowania genetyczne, ale także środowiskowe. Uważa się też, że na nadciśnienie pierwotne duży wpływ ma dieta i np. nadmierne spożycie soli. Również otyłość skutkuje  podwyższonym ciśnieniem tętniczym. Na rozwój nadciśnienia ma też istotny wpływ stres i sytuacje konfliktowe. Osoba, która odczuwa ciągłe napięcie psychiczne staje się bardzo podatna na problemy z ciśnieniem. Nadciśnienie pierwotne inaczej zwane jest także idiomatycznym.   

Przyczyny powstania nadciśnienia wtórnego.

W tym przypadku nadciśnienie objawia się przy występowaniu innych chorób. Tętnice na skutek różnych schorzeń nie są w wystarczający sposób ukrwione, przez co wzrasta poziom ciśnienia. Do rzadkich przyczyn występowania nadciśnienia tętniczego wtórnego można zaliczyć nadczynność przytarczyc i tarczycy, wrodzony przerost nadnerczy oraz zespół objawów chorobowych, które są związane z zaburzeniami hormonalnymi. Wysokie ciśnienie można także zdiagnozować przy anemii, łagodnym nowotworze rdzenia nadnerczy, zwanym guzem chromochłonnym, a także przy zwężeniu aorty i przetokach tętniczo-żylnych. Nadciśnienie może również wystąpić na tle przewlekłych chorób nerek, porfirii, akromegalii i zespołu Guillaina-Barrégo. Częstymi przyczynami występowania nadciśnienia wtórnego może być np. stosowanie niektórych farmaceutyków. Zaliczamy do nich doustne preparaty antykoncepcyjne, glikokortykoidy, a także leki przeciwzapalne o charakterze niesteroidowym. Nadciśnienie występuje także przy zespole Conna, u chorych cierpiących na obturacyjny bezdech senny oraz przy zwężeniu tętnic nerkowych.       

Nadciśnienie - rodzaje

Nadciśnienie tętnicze pierwotne

Nadciśnienie tętnicze pierwotne inaczej określane idiomatycznym, czyli samoistnym objawia się wg specjalistów jako schorzenie o podłożu dziedziczno-genetycznym. Wśród czynników jego powstania wymienia się również zaburzenia na tle nerwicowym. Genetyczna wada nerek może też powodować zatrzymywanie sodu, co prowadzi do zwiększonej ilości krwi krążącej w żyłach. Taka sytuacja z kolei ma wpływ na zwiększenie ciśnienia.

Nadciśnienie pierwotne dotyczy ok. 95% wszystkich przypadków osób z nadciśnieniem tętniczym. Specjaliści nie wiedzą w pełni, jakie są dokładne przyczyny jego występowania i rozwoju. 

W nadciśnieniu pierwotnym określa się dwa etapy. Pierwszy stanowi okres, w którym poziom wysokiego ciśnienia wykazuje wahania. Mówimy wtedy o nadciśnieniu chwiejnym. Drugi etap dotyczy stałego podwyższonego ciśnienia tętniczego. Dotyczy to zarówno parametrów ciśnienia skurczowego oraz rozkurczowego. Taki stan określa się jako nadciśnienie utrwalone.

Czasami zdarza się, że nadciśnienie tętnicze pierwotne nie jest wykryte, gdyż nie pojawiają się żadne objawy. Zostaje ono zdiagnozowane dopiero na podstawie pojawiających się różnego rodzaju dolegliwości i wystąpienia powikłań. Jednak, gdy objawy się ujawniają, to najczęściej należą do nich problemy z zasypianiem i nagłe wybudzenia, a także szum, ucisk głowy i jej zawroty. Częste jest też uczucie kołatania serca i po wykonaniu badania stwierdzone wysokie ciśnienie. Ogólnie dana osoba jest skłonna do nerwowych reakcji i zachowań. Te objawy są coraz częstsze i mają zwiększoną moc. Coraz bardziej odczuwalne jest zmęczenie, czy zadyszka przy wysiłku fizycznym. Do kołatania serca dochodzi jeszcze pojawiający się ból przechodzący w pieczenie w okolicach mostka.

Kiedy wysokie ciśnienie utrzymuje się trwale, wtedy chory może nawet wymiotować, mieć obrzęki płuc, a także wylewy krwi do mózgu. Czasami trudno jest zrozumieć co mówi, gdyż wypowiada się bardzo niewyraźnie i niezrozumiale. Do tego dochodzą jeszcze problemy z koncentracją i pamięcią. Nadciśnienie tętnicze może się rozwijać i przybierać coraz ostrzejsze formy. Dochodzi do niewydolności nerek, czasami występuje zawał serca, a także coraz większe zaburzenia widzenia. Przy dużym zaawansowaniu choroby pacjent jest coraz bardziej ułomny nie tylko fizycznie, ale również umysłowo. 

Leczenie nadciśnienia pierwotnego odbywa się na wielu płaszczyznach. Przy przyjmowaniu leków, jak też stosowania zdrowego trybu życia ważną kwestią jest, aby ciągle monitorować poziom ciśnienia. Gdy wejdzie na właściwy nie należy sądzić, że mamy problem z głowy. Nadal trzeba zdrowo się odżywiać, porzucić używki, a także przyjmować właściwe lekarstwa na obniżenie ciśnienia zalecone przez specjalistę.      

Nadciśnienie tętnicze wtórne

Wysokie ciśnienie może być spowodowane występowaniem innej choroby, często przewlekłej i groźnej w skutkach. Taki rodzaj nadciśnienia określamy mianem wtórnego. Oprócz objawów charakterystycznych dla danego schorzenia, pacjent odczuwa też skutki charakterystyczne dla nadciśnienia tętniczego. Należą do nich: ogólne uczucie zmęczenia i osłabienia, zwłaszcza przy wysiłku fizycznym, duszności, zawroty oraz tępy ból głowy, a także kołatanie serca i uczucie ucisku na serce. Osoba chora może źle sypiać, a jej zachowanie charakteryzuje nerwowość i szybkie irytowanie się bez powodu. Poza tym pacjent często i nadmiernie się poci, cierpi na niewydolnośc nerek, a na dnie oka powstają zmiany. Do tego dochodzą jeszcze problemy z sercem (przyspieszona akcja, powiększenie  jam, przerost lewej komory).

Przyczyną nadciśnienia wtórnego jak wcześniej zostało powiedziane są stany chorobowe, jak też zaburzenia skutkujące niewłaściwym dokrwieniem nerek. Do czynników najczęściej wywołujących nadciśnienie wtórne zaliczamy:

  • obturacyjny bezdech senny,
  • chorobę Conna, 
  • zwężenie tętnic, w tym tętnicy nerkowej,
  • choroby miąższu nerek,
  • przyjmowanie farmaceutyków (niektóre leki immunosupresyjne, glikokortykoidy, niesteroidowe środki przeciwzapalne, środki antykoncepcyjne przyjmowane doustnie)
  • ciążę.

Nadciśnienie tętnicze wtórne mogą wywołać też inne przyczyny, które rzadko występują. Zaliczamy do nich zatrucie ołowiem, zespół Guilliana- Barrégo oraz zespół Cushinga, a także nadczynność tarczycy i przytarczyc. Wysokie ciśnienie może też wywołać anemia, guz chromochłonny, akromegalia, porfiria, wrodzony przerost nadnerczy, przetoki tętniczo-żylne, guzy wydzielające reninę, a także zaburzenia związane z aortą (niedomykalność, zwężenie cieśni aorty).

Nadciśnienie tętnicze wtórne leczy się w zależności od danej choroby, na którą cierpi pacjent. To ona jest przyczyną i od niej należy zacząć. Oczywiście wysokie ciśnienie obniża się też stosując farmaceutyki, jak też stawia się na aktywność fizyczną, odrzucenie szkodliwych używek, właściwą dietę oraz wyeliminowanie sytuacji stresowych.

wysokie ciśnienie

Nadciśnienie tętnicze - leczenie   

Wykrycie nadciśnienia i określenie jego poziomu odbywa się za pomocą ciśnieniomierza. Jednak to nie wszystko. Określenie stanu chorobowego i dalszego leczenia powinno być oparte o szczegółowy wywiad. Specjalista na jego podstawie powinien dowiedzieć się o chorobach i schorzeniach, na które cierpi pacjent. Ważne jest też zebranie informacji o dolegliwościach w rodzinie chorego. Lekarz musi też wiedzieć czy pacjent przyjmuje jakieś leki, sterydy, a w przypadku kobiet np. środki antykoncepcyjne. Wszelkie informacje na temat stanu zdrowia pacjenta mogą być bardzo ważne i kluczowe w zdiagnozowaniu nadciśnienia tętniczego. Oprócz pomiaru ciśnienia i szczegółowego wywiadu na temat stanu zdrowia danej osoby, zleca się także wykonanie badania morfologii krwi,  moczu, poziom sodu oraz potasu, a także EKG. Dodatkowo powinno się przeprowadzić także badania dna oka, USG jamy brzusznej i tętnic szyjnych, a także RTG klatki piersiowej. Ich wyniki pozwolą na dokładne zanalizowanie przyczyn, a także skutków jakie wywołało w organizmie pacjenta wysokie ciśnienie. Jest to niezbędne do podjęcia odpowiednich kroków leczniczych. Dzięki badaniom będzie można określić jak obniżyć ciśnienie oraz przeciwdziałać ewentualnym powikłaniom i rozwojowi innych schorzeń. Specjalista na tej podstawie ustali  metody leczenia i dalszego postępowania z pacjentem.

Wysokie ciśnienie należy zwalczać różnymi sposobami. Od tego co spożywamy zależy nasze zdrowie. Nadciśnienie tętnicze objawia się u osób otyłych. Dlatego, żeby nie dopuścić do nadwagi należy zadbać o zbilansowaną dietę opartą o warzywa i owoce z ograniczonym używaniem soli. Jeśli chodzi o mięso, to najlepsze jest drobiowe, a także ryby. Warto spożywać potrawy, które zawierają duże ilości magnezu. Wysokie ciśnienie może wystąpić na skutek braku tego pierwiastka. Magnez naturalnie występuje w pestkach dyni, migdałach, kaszy gryczanej i orzechach laskowych. Osoby, które zastanawiają się jak obniżyć ciśnienie powinny pić sok z arbuza. Zawarta w nim  L-cytrulina/L-arginina wpływa na lepsze działanie układu krwionośnego i rozszerzanie naczyń. Dzięki temu ciśnienie tętnicze jest mniejsze.
Ze spożywania tłustych potraw należy zrezygnować, a zdrowe tłuszcze dostarczać sobie poprzez spożywanie siemienia lnianego, awokado, czy oleju kokosowego. Należy pić ok. 2 litry wody dziennie. Najlepiej jest ją przyjmować pół godziny przed posiłkiem i na godzinę po. Woda będzie dla nas zdrowsza, czego niestety nie można powiedzieć o napojach zawierających alkohol, gdyż to one właśnie wpływają na podniesienie ciśnienia.       

Lekarstwa na nadciśnienie tętnicze specjalista przepisuje na receptę. Ich rodzaj zależy od poziomu nadciśnienia oraz schorzenia, czy też choroby w przebiegu której ono występuje. Czasami lekarz zaleca stosowanie jednego lub kilku preparatów na raz. Do środków hamujących lub obniżających wysokie ciśnienie można zaliczyć:

  • inhibitory konwertazy - dodatkowo pozytywnie wpływają na pracę serca,
  • blokery receptora angiotensynowego - rozszerzają naczynia krwionośne i zabezpieczają nerki,
  • leki moczopędne - wpływają na pozbycie się z organizmu sodu,
  • antagoniści wapnia - ich zadaniem jest obniżenie ciśnienia poprzez niedopuszczanie jonów wapnia do tkanek mięśniowych,
  • beta-blokery - dodatkowo wpływają na spowolnienie pulsu.

Nadciśnienie tętnicze - wskazania i przeciwwskazania

Zadając sobie pytanie jak obniżyć ciśnienie należałoby przyjrzeć się własnemu życiu na wszystkich płaszczyznach. To pozwoli w porę ustrzec się problemów. Przede wszystkim warto stale monitorować wysokość ciśnieniatętniczego. Dobrze jest więc posiadać ciśnieniomierz i badać się codziennie.

Należy również dbać o swoją formę fizyczną. Jeśli dana osoba zbyt szybko się męczy, a do tego często ma zadyszkę, to warto popracować nad kondycją. Najpierw trzeba zacząć od marszów na powietrzu, a z czasem zwiększać wysiłek, jeśli organizm na to pozwala. Na systematyczne uprawianie sportu można się zdecydować tylko po konsultacji z lekarzem, natomiast codzienna gimnastyka będzie bardzo dobrym rozwiązaniem. Ważne przy tym jest jednak, aby zwracać uwagę na każdy niepokojący objaw. Warto wyjeżdżać choćby tylko na weekendy do uzdrowisk, w których można będzie nabrać sił i odpowiednio się zrelaksować. Trzeba jednak pamiętać, aby ograniczyć kontakt ze słońcem. Plażowanie nie jest najlepszym rozwiązaniem dla osób cierpiących na nadciśnienie tętnicze.

Należy również zadbać o odpoczynek dla umysłu. Powinny o tym pomyśleć zwłaszcza osoby, które mają stresujące zajęcia lub pracę. Na ukojenie nerwów świetnie będą działać medytacje, ćwiczenia jogi oraz słuchanie spokojnej muzyki i czytanie książek. Ważną kwestią jest też właściwa dieta. Warto ograniczyć spożywanie soli, a zastąpić ją innymi przyprawami. Należałoby też jak najmniej wypijać napojów alkoholowych, gdyż pod ich wpływem następuje rozszerzenie naczyń krwionośnych, co zwiększa ciśnienie w tętnicach. Osoby, które palą papierosy lub inne wyroby tytoniowe powinny porzucić ten nałóg. Tytoń pośrednio może przyczynić się do wystąpienia nadciśnienia, gdyż jego toksyczny wpływ na organizm skutkuje rozwojem np. choroby wieńcowej.     

To warto wiedzieć:

  • Ciśnienie tętnicze nie musi zwiększać się wraz z wiekiem. Wystarczy tylko właściwie się odżywiać i zażywać ruchu, a choroba ta nas nie dosięgnie.
  • Nadciśnienie tętnicze wtórne da się wyleczyć. Należy tylko wyeliminować przyczynę choroby.
  • Nadciśnienie tętnicze pierwotne jest chorobą, którą leczy się praktycznie przez całe życie danego pacjenta.
  • Preparaty lecznicze zawierające efedrynę mogą w znacznym stopniu wpływać na podnoszenie poziomu ciśnienia w tętnicach.
  • Ważną kwestią w leczeniu nadciśnienia jest przyjmowanie lekarstw o danej porze wg  wskazań specjalisty.    
  • Zdarza się, że pacjent podczas badania ma podwyższone ciśnienie tętnicze z powodu stresu wywołanego wizytą u lekarza. Jest to tzw. syndrom białego fartucha.
  • Brak widocznych i odczuwalnych objawów nie oznacza, że nie masz nadciśnienia.
  • Przed wypróbowaniem domowych sposobów na to jak obniżyć ciśnienie, najpierw skonsultuj się z lekarzem.
  • Wysokie ciśnienie może dotyczyć osoby zarówno w młodym wieku, jak i starsze.
  • Nie leczone nadciśnienie tętnicze może doprowadzić do rozwoju niewydolności nerek, znacznego uszkodzenia wzroku, zwiększonego ryzyka udaru mózgu i zawału serca.  
  • Kaszel może być skutkiem ubocznym przyjmowania niektórych leków na obniżenie ciśnienia tętniczego.
  • Doskonałą metodą na to jak obniżyć ciśnienie jest dostarczanie organizmowi w pożywieniu sporej ilości witaminy C oraz D.
  • Jednym z fałszywych założeń funkcjonujących w społeczeństwie jest twierdzenie, że ciśnienie atmosferyczne wpływa na wysokość ciśnienia tętniczego. Jest to nieprawda.
  • Wysokie ciśnienie zdarza się u co dziesiątej kobiety będącej w ciąży.
  • Osoby cierpiące na nadciśnienie powinny unikać spożywania kiełbas oraz żółtych serów, w których znajduje się duża ilość soli.
  • Ciśnienie tętnicze powinno być monitorowane codziennie, gdyż jego wartości są zmienne z różnych względów.

 

Jarosław Cieśla

 

Źródła:
1) http://www.czytelniamedyczna.pl/4056,czestosc-wystepowania-i-swiadomosc-nadcisnienia-tetniczego-w-polsce-i-na-swiecie.html
2) https://journals.viamedica.pl/arterial_hypertension/article/viewFile/18843/14815
3) https://journals.viamedica.pl/arterial_hypertension/article/viewFile/12351/10189
4) https://journals.viamedica.pl/arterial_hypertension/article/viewFile/12579/10414
5) https://journals.viamedica.pl/arterial_hypertension/article/viewFile/12530/10365
6) https://journals.viamedica.pl/arterial_hypertension/article/viewFile/12617/10452
7) https://www.researchgate.net/profile/Magdalena_Wrzesinska2/publication/26758207_The_assessment_of_the_level_of_coping_style_and_health_locus_of_control_in_patients_with_coronary_heart_disease_and_hypertension/links/57b4b4d508aeaab2a10399bc/The-assessment-of-the-level-of-coping-style-and-health-locus-of-control-in-patients-with-coronary-heart-disease-and-hypertension.pdf
8) https://s3.amazonaws.com/academia.edu.documents/38741107/zp_09_119_2_207.pdf?AWSAccessKeyId=AKIAIWOWYYGZ2Y53UL3A&Expires=1512474384&Signature=CZux%2ByQnz6FXSK8rcgJhHVBKYq4%3D&response-content-disposition=inline%3B%20filename%3DEpidemia_otylosci_w_XXI_wieku.pdf
9) https://journals.viamedica.pl/arterial_hypertension/article/viewFile/12658/10493
10) http://gerontologia.org.pl/wp-content/uploads/2016/05/2012-04-1.pdf

Dodaj swój komentarz

Komentarzy: 0

Art

Czy wegetarianizm może spowodować anemię?

18.12.2017
Czy wegetarianizm może spowodować anemię?

Anemia zwana inaczej niedokrwistością jest chorobą, do której dochodzi w wyniku zmniejszenia się w organizmie liczby erytrocytów oraz hemoglobiny. Objawia się bladością skóry oraz ogólnym zmęczeniem. Najczęstszą przyczyną choroby jest brak żelaza. Może ono być nie w pełni dostarczane do organizmu, jak też słabo wchłaniane. Żelazo jest najlepiej przyswajane, gdy pochodzi z produktów zwierzęcych. Dlatego osoby, które świadomie decydują się na wegetarianizm, czyli wyeliminowanie z diety mięsa, ryb i owoców morza, muszą zdawać sobie sprawę z niebezpieczeństw. Nieprawidłowo i źle zbilansowana dieta może doprowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych, takich jak anemia. Do niedokrwistości może również dojść w sytuacji, gdy w organizmie na skutek niedoboru lub braku witaminy B12 pojawiają się megaloblasty. Jest to tzw. anemia złośliwa.

Przyswajalność żelaza

Spożywając mięso dostarczamy organizmowi żelaza, które jest najlepiej przyswajane. Jego absorpcja sięga 20%. Jest to tzw. żelazo hemowe. Natomiast to znajdujące się w roślinach przyswajane jest na poziomie do 8%. Określamy je mianem niehemowego. Różnica polega na tym, że to zawarte w mięsie jako składnik hemoglobiny ma za zadanie wiązać tlen, który później jest rozprowadzany do wszystkich tkanek w organizmie. Żelazo zawarte w roślinach, czyli niehemowe, nie powoduje wiązania cząsteczki tlenu. Niedotlenione organy są osłabione oraz podatne na różnego rodzaju dolegliwości i choroby, takie jak anemia.
Produkty bogate w żelazo powinny być spożywane razem z tymi, które zawierają w swoim składzie witaminę C, gdyż wpływa ona na  wchłanialność żelaza. Ma to ogromne znaczenie zwłaszcza dla osób, które zdecydowały się na wegetarianizm.

Produkty roślinne bogate w żelazo

Dieta wegetariańska nie musi prowadzić do anemii. Osoba, która zdecyduje się na wyłączenie mięsa ze swojego jadłospisu powinna przede wszystkim zadbać o prawidłowy bilans odżywczy spożywanych posiłków. Muszą one zawierać białko, węglowodany, zdrowe tłuszcze oraz cenne minerały i witaminy potrzebne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jeśłi będziemy o tym pamiętać, to anemia nam nie grozi.
Produkty bogate w żelazo to np. tofu, soja, różne rodzaje fasoli, soczewica, ciecierzyca, brokuły, natka pietruszki, pestki dyni, kakao, groch, buraki, kasza gryczana oraz orzechy. Jak więc widać wybór jest spory, zatem dieta wegetariańska może być kolorowa i smaczna. Należy jednak tez pamiętać, że w jadłospisie nie może zabraknąć produktów z witaminą C, czyli papryki, pomarańczy, jarmużu, brukselki, czarnej porzeczki, truskawki, białej kapusty, pomidorów i cytryn.

roślinne źródła żelaza

Przyswajalność żelaza

Anemia może wynikać nie tylko z braku czy niedoboru żelaza, ale także wtedy, gdy nie jest ono przyswajane przez organizm. Dieta wegetariańska powinna zatem zawierać produkty, które ułatwiają absorpcję tego pierwiastka. Oprócz produktów zawierających witaminę C należy też wymienić wszelkie kiszonki. Mają one wpływ na rozkład substancji, które hamują wchłanianie żelaza. Warto też spożywać przetworzone białko sojowe. Wpływa ono na lepszą przyswajalność roślinnego, niehemowego żelaza.
Decydując się na wegetarianizm powinniśmy pamiętać, których składników odżywczych  powinniśmy się wystrzegać, żeby nie dopuścić do anemii. Na hamowanie przyswajalności żelaza wpływa spożywanie produktów, w których składzie występuje błonnik, miedź oraz cynk. Z napojów warto ograniczyć lub całkowicie wykluczyć z diety wino, herbatę, a także kawę.   

Zalecenia

Dieta wegetariańska nie musi skutkować niedokrwistością. Anemia może wystąpić z niedoboru żelaza oraz witamin B12. Dlatego, jeśli ktoś decyduje się na dietę roślinną, musi pamiętać o dostarczaniu sobie tych składników spożywając odpowiednie produkty wraz z tymi które pomagają w przyswajaniu żelaza. Wegetarianin może cieszyć się dobrym samopoczuciem, jeśli stale będzie monitorował swoje zdrowie, wykonując cykliczne badania i sprawdzając poziom żelaza i hemoglobiny. Przede wszystkim należy spożywać duże ilości warzyw i owoców. Oczywiście jedząc produkty bogate w żelazo trzeba pamiętać, aby w tym samym czasie nie jeść tych, które w swoim składzie mają substancje ograniczające jego wchłanianie (np. błonnik). Przestrzegając zaleceń można cieszyć się dietą roślinną i dobrym zdrowiem.   


Jarosław Cieśla     

 

Źródła:
1) http://www.vegepolska.pl/zelazo/
2) http://www.akademiamedycyny.pl/wp-content/uploads/2016/05/201003_Farmacja_008.pdf
3) http://www.pttz.org/zyw/wyd/czas/2005,%202(43)%20Supl/11_Krol.pdf
4) http://www.akademiamedycyny.pl/wp-content/uploads/2016/05/201501_Farmacja_006.pdf
5) http://www.phmd.pl/api/files/view/2816.pdf

 

Dodaj swój komentarz

Komentarzy: 0

Art

Ta przypadłość dotyczy aż 40% kobiet w ciąży...

13.12.2017
Ta przypadłość dotyczy aż 40% kobiet w ciąży...

Organizm kobiety będącej w ciąży zaczyna inaczej się zachowywać niż we wcześniejszym okresie jej życia. Krew zwiększa swoją objętość. Jest też bardziej rozcieńczona, a czerwonych krwinek znajduje się w niej dużo mniej. Taka sytuacja ma miejsce już w drugim trymestrze ciąży. To jest typowa anemia w ciąży. Czy to normalne? Oczywiście, że tak. Nie należy obawiać się takiego stanu, bo dotyczy on wielu kobiet. Szacuje się, że anemia w ciąży dotyka ok. 40% pań w błogosławionym stanie. Jednak należy mieć cały czas rękę na pulsie i monitorować stan erytrocytów oraz hemoglobiny na bieżąco. Dlaczego? Otóż gdy dojdzie do niedoboru żelaza, a także innych składników mineralnych potrzebnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu, wtedy mamy do czynienia z właściwą anemią. Takiego stanu rzeczy nie można bagatelizować, gdyż zdrowie oraz życie matki i płodu może być zagrożone.   

Anemia w ciąży - jakie mogą być przyczyny?  

Anemia lub inaczej niedokrwistość, to jednostka chorobowa charakteryzująca się takimi objawami jak bladość skóry i ogólne zmęczenie. Diagnozuje się ją na podstawie badań wykrywających zaniżone wartości poziomu erytrocytów, a także hemoglobiny. Anemia w ciąży jest stwierdzona gdy wartość hemoglobiny spada poniżej 11 g/dl lub hematokrytu poniżej 33%.

Najczęstszą przyczyną niedokrwistości u ciężarnych kobiet jest brak wystarczającej ilości żelaza. Dotyczy to, aż 95% przypadków. W czasie ciąży zapotrzebowanie na przyjmowanie żelaza jest większe. Kobieta ciężarna potrzebuje 26 mg tego pierwiastka, podczas gdy wcześniej było to tylko 14 mg. Dlatego ważną kwestią jest spożywanie produktów, które są jego bogatym źródłem. Być może kwestia obniżenia poziomu hemoglobiny wynika nie tylko z niskiej podaży żelaza, ale również z niedostatecznego wchłaniania go przez organizm. Kobieta podczas ciąży może też cierpieć na dolegliwości, które powodują krwawienie i utratę krwi w znacznej ilości. Również silne wymioty mogą doprowadzić do niedokrwistości.

Dziecko, które rośnie w łonie matki do prawidłowego rozwoju potrzebuje wielu składników odżywczych. Należą do nich np. kwasfoliowy, a także witamina B12. Ze względu na dużą podaż tych elementów, anemia w ciąży może wystąpić na skutek ich niedoboru. Dlatego kobiety, które są na diecie wegańskiej powinni szczególnie zadbać o spożywanie produktów bogatych w dobrze wchłaniane żelazo. Nie tylko ze względu na ryzyko anemii, ale również zdrowie swoje i płodu muszą zrezygnować z picia napojów alkoholowych i palenia tytoniu.      

Czynnikami dodatkowymi, które mogą mieć wpływ na wystąpienie niedokrwistości są: ciążamnoga, częste ciąże, przyjmowanie niektórych leków, a także choroby np. przewodu pokarmowego i wrodzone.    

Anemia w ciąży - jak ją rozpoznać? 

Pierwsze objawy, że z organizmem kobiety dzieje się coś niedobrego mogą zostać przez nią zignorowane. Zmęczenie może przecież być odebrane jako normalny skutek ciąży. Jednak kiedy dochodzi do ogólnego osłabienia i w dodatku pojawiają się zawroty oraz bóle głowy, wtedy należy poinformować o tym lekarza. Anemia w ciąży objawia się także pieczeniemjęzyka oraz łamliwością i wypadaniem włosów. Przyszła matka często ma problemy ze skupieniem uwagi. Jeśli w porę nie podejmie się leczenia, to może dojść do dolegliwości i  powikłań. Skóra ciężarnej kobiety przybiera bladą barwę, czasami występują napady duszności, serce zaczyna szybciej bić. W dalszych fazach anemia w ciąży może skutkować problemami z widzeniem. Chora skarży się na bóle brzucha, brak czucia, a także drętwienie kończyn. Przy ciężkiej odmianie anemii pacjentka może mieć niedociśnienie tętnicze oraz żółtaczkę.

Anemia w ciąży - zagrożenia

Anemia w ciąży często ma bardzo poważne konsekwencje. W pierwszych trzynastu tygodniach ciąży może dojść do tego, że jajo będzie miało problemy z zagnieżdżeniem się. Ciężka anemia może nawet skutkować poronieniem. W wyniku różnych zaburzeń spowodowanych niedokrwistością u ciężarnej, dochodzi nawet do wystąpienia wad rozwojowych płodu. W późniejszym okresie, czyli między czternastym, a dwudziestym szóstym tygodniem ciąży mogą pojawić się problemy utrudniające wzrost dziecka. Może ono urodzić się ze zbyt niską wagą oraz z anemią. Istnieje też ryzyko przedwczesnego porodu.     

Anemia w ciąży - profilaktyka i leczenie

Ważną kwestią jest, aby kobieta była w stałym kontakcie ze swoim lekarzem. Musi go informować o każdym nieoczekiwanym i niepokojącym objawie. Koniecznością jest wykonywanie badania krwi, które profilaktycznie powinno być robione raz na miesiąc. Na podstawie jego wyników będzie można określić poziom hemoglobiny, hematokrytu oraz objętość erytrocytów. Gdy parametry tych elementów są niepokojąco niskie, wtedy należy wykonać badanie określające poziom żelaza.
Anemia w ciąży musi być leczona ze względu na rozwój płodu i zdrowie matki.

Przede wszystkim kluczowa jest dieta, dlatego kobieta w ciąży powinna zadbać o dostarczanie sobie odpowiedniego pożywienia. Bogatym źródłem żelaza hemowego, czyli bardzo dobrze przyswajalnego są produkty pochodzenia zwierzęcego, a w szczególności wątroby, mięso czerwone, podroby, a także ryby takie jak tuńczyk. Również żółtko jajka zawiera spore ilości tego minerału. Natomiast żelazo niehemowe znajduje się w roślinach strączkowych, soku z buraka, suszonych morelach, a także w marchewce i jabłkach.

Anemia w ciąży jest leczona na różne sposoby. Żelazo można suplementować doustnie, jak też dożylnie. Ten drugi sposób wpływa na lepszą absorpcję minerału. Niedobór kwasu foliowego uzupełnia się stosując preparaty doustne, tak samo jak w przypadku witaminy B12, która może być również dawkowana domięśniowo poprzez zastrzyki.

Bardzo rzadkim przypadkiem jest wykonanie u pacjentki z niedokrwistością transfuzji krwi. Taki zabieg stosuje się wtedy, gdy ciężarna utraciła sporą jej ilość w wyniku krwawień.

O tym musisz pamiętać!

  • Jeszcze przed zajściem w ciążę warto jest wykonać badania krwi i sprawdzić poziom hemoglobiny. Nieprawidłowości pozwolą podjąć odpowiednie kroki, aby uniknąć problemów w przyszłości.
  • Anemia w ciąży często ma łagodny przebieg.
  • Jednym z objawów anemii w ciąży jest chęć jedzenia np. gliny.
  • Anemia w ciąży może się rozwijać wraz z jej zaawansowaniem.
  • Anemia w ciąży może być wynikiem niedożywienia.
  • Suplementy żelaza nie powinny być przyjmowane w trakcie spożywania posiłków, gdyż pokarm hamuje ich przyswajanie.
  • Do skutków ubocznych przyjmowania żelaza w postaci preparatów można zaliczyć biegunki, zaparcia, a także ciemną barwę stolca. 

Jarosław Cieśla


Źródła:
1) http://www.ptmp.com.pl/png/png7z1_2014/PNG71-05-Grochal.pdf
2) http://przypadkimedyczne.pl/czasopismo/papers/21-2012-full.pdf
3) http://www.pnmedycznych.pl/wp-content/uploads/2016/07/pnm_2016_475-482.pdf
4) http://www.phie.pl/pdf/phe-2013/phe-2013-3-600.pdf
5) http://www.czytelniamedyczna.pl/3574,niedokrwistosc-u-kobiet-ciezarnych.html
6) http://www.h-ph.pl/pdf/hyg-2011/hyg-2011-4-431.pdf
7) http://www.phie.pl/pdf/phe-2007/phe-2007-4-402.pdf

Dodaj swój komentarz

Komentarzy: 0

Strefa lekarza Zaloguj się Zarejestruj się